Mijn oma heeft een schoenendoos met daarin haar foto’s van vroeger. Het is een overzichtelijk stapeltje, leuk om te bekijken. Maar: hoe moet dat straks met onze beelden? We maken er teveel, bewaren alles en verliezen het overzicht. Een recept voor ellende.
Tot eind jaren ’90 liet ik mijn fotorolletjes ontwikkelen bij de Hema. Van een aantal maakte ik een plakboek. De overige beelden liggen in een doos binnen handbereik.
Maar toen.
De digitale revolutie
Begin 2000 kreeg ik een digitale camera. Zo eentje met maar een paar pixels. Wat volgde was vijf jaar digitale fotografie die in het grote niks verdween. Waarschijnlijk de schuld van een gecrashte computer.
Enfin, vanaf 2006 heb ik weer beelden, mappen vol. Die mappen worden ieder opvolgend jaar groter: niet alleen het bestandsformaat, ook het aantal foto’s groeit. Vraag me om een specifieke foto terug te vinden en ik ben uren zoet. Ik heb teveel beelden, beelden zonder context.
Net zoals jij, gok ik.
Het gros van jouw foto’s staat waarschijnlijk op je laptop en telefoon. Misschien deelde je vroeger je beelden op hyves, toen op facebook, nu op instagram. En straks weer op een ander platform. Misschien heb je wel een website om al die platformverhuizingen te voorkomen (zoals ik).
Je beelden leven digitaal. Als je 1% van al je beelden print, dan is dat extreem veel. Het merendeel van de foto’s die je maakt, bekijk je alleen op het moment zelf.
Zoekopdracht
Probeer eens een foto van je vakantie uit 2013 terug te zoeken waar je samen met een reisgenoot op staat. Hoe lang denk je dat je daarover doet? Dat zegt iets over de staat van jouw archief. En als we zelf al niet eens wijs kunnen worden uit onze beeldenbrij, waar zadelen we toekomstige generaties dan mee op? Al onze beelden zitten vol context die enkel aanwezig is in onze hersens. Wie er op de foto staat, wanneer en waar het beeld is genomen.
Een mooi voorbeeld daarvan is het project van Ernst Lalleman. Hij vraagt de kijker om mee te zoeken naar deze Hagenezen waarvan niemand meer weet wie ze zijn.
Wat je wél kunt doen
Er zijn natuurlijk manieren om de kans op vergetelheid te verkleinen. Maak iets dat er waardevol uit ziet. Iets waarvan toekomstige generaties het zonde vinden om weg te gooien. Een mooi geprint boek, plakboek of lijst een foto in. Schrijf achterop wat het is, waar het is en vooral wie erop staan.
Of verzoen je gewoon met het feit dat alles tijdelijk is, en dat jouw beelden alleen voor jou echt van waarde zijn. Sommigen dan. Ook dan geldt; maak er iets van. Scroll eens door je archief, haal de parels eruit en leer meteen over je eigen fotografische voorkeuren als je dit spel doet.
Wat er overbijft van mijn beelden
Ik heb er geen illusies over: ik denk dat al mijn beelden verdwijnen. Ik durf zelfs te stellen dat de foto’s in de schoenendoos van mijn oma een grotere kans op overleving hebben dan mijn hele digitale archief, welke jaarlijks groeit met zo’n 10.000 foto’s.
Nouja, behalve misschien één foto dan:
Ironisch genoeg is dat de enige foto die met een ouderwetse techniek is gemaakt, namelijk met collodium (ook wel bekend als tin type of wet plate). Hier lees je over hoe die foto is gemaakt, en door wie.
Ik moet alleen nog even het jaar en mijn naam op de achterkant zetten 🙂