In het Oostenrijkse Klagenfurt kan er voorlopig even niet worden gevoetbald. Reden: er staan 299 bomen in het stadion, een kunstwerk van Klaus Littmann. En nee, dit is niet het zoveelste ‘klimaatproject’. Hij had dit 30 jaar geleden al bedacht. Alleen heeft hij het nu pas voor elkaar gekregen.
Het begon allemaal toen hij deze tekening van Max Peintner zag:
Zelf gefinancierd
Het beeld liet hem niet los, dit wilde hij ooit in het echt maken.
En zo geschiedde.
Althans, 30 jaar later. Want éven een geschikt stadion vinden om 299 bomen in te zetten, dat is bepaald geen sinecure. Stadions horen namelijk bij grote clubs. En die grote clubs hebben helemaal geen zin om hun stadion af te staan voor een kunstprojectje. Laat staan hun fans.
Maar er is altijd wel een uitzondering te vinden, als je maar lang genoeg zoekt.
Het Wörthersee-stadion is ooit gebouwd voor het EK in 2008. Dat stadion is van de stad Klagenfurt, en dus niet van een club. Littmann zag zijn kans. Hij wist de lokale politiek te overtuigen – op voorwaarde dat hij het project zelf zou financieren.
En wat gebeurt er straks met die bomen dan?
Klimaatactivisten melden natuurlijk fijntjes op dat het allemaal zo milieuvriendelijk niet is; 299 volwassen bomen naar zo’n stadion vervoeren. Littmann dient ze van repliek: na dit project krijgen ze een mooi plekje naast het stadion. En bovendien; andere klimaatliefhebbers zien hier juist wel een mooi project in. Soms moet je iets in een vreemde context plaatsen om het extra te waarderen.
In een stadion ga je beter naar de bomen kijken.
Welke bomen zijn dit?
Overigens vraagt Littmann geen entree voor het kunstwerk For Forest, the unending attraction of nature. Daarmee wil hij laten zien dat kunst gewoon onderdeel is (of zou moeten zijn) van het dagelijks leven. En dat zijn deze bomen ook: de eiken, essen, zilversparren en haagbeuken vind je gewoon terug in je achtertuin of op straat. Littmann kocht ze bij kwekerijen in België en Polen. Daar verkopen ze bomen die er al 30 jaar leven op hebben zitten en dus volwaardig ‘boom’ kunnen worden genoemd. Ze zijn stuk voor stuk het stadion ingetakeld.
Ik weet het, Littmann is geen fotograaf. Maar wat hij met zijn kunstwerken doet, overlapt wel degelijk met wat fotografie óók kan doen: de kijker ontregelen.
Het is er, zoals bijna al mijn werk, op gericht om de kijkgewoonten van mensen te doorbreken.
~ Klaus Littmann in de Volkskrant
Perfecte timing
Soms valt een kunstwerk exact in de tijdsgeest. Het werk van Littmann is daar een mooi voorbeeld van. Vlak na de opening gingen de beelden viral en stonden ploegen van de BBC en CNN op de stoep. Leonardo di Caprio deelde een foto op Instagram.
De timing is unheimisch goed.
Vaak denk ik bij mijn projecten achteraf dat ik eigenlijk tien jaar te vroeg was met een idee. En nu, bij iets met zo’n lange aanloop, klopt het precies. Dat is onwerkelijk.
~ Klaus Littmann in de Volksrant
Even geen stadion
Overigens is dit alles wel een beetje jammer voor de lokale voetbalclub Wolfsberger AC. Tegen alle verwachtingen in spelen ze dit jaar in de Europa League. Maar thuiswedstrijden spelen in hun eigen stadion, dát zit er helaas even niet in…
Als je zelf een kijkje wil nemen in Klagenfurt, dan kan dat nog tot 27 oktober.
Er zijn trouwens ook fotografen die zich bezighouden met de publieke ruimte. JR plakt bijvoorbeeld levensgrote foto’s op het Louvre.