Alledaags zwart is niet zwart. Het reflecteert licht, waardoor je reliëf kunt zien en weet naar welk voorwerp of materiaal je kijkt. Maar Vantablack is anders: dat absorbeert álles, als ware het een zwart gat. In de kunstwereld zorgde Vantablack voor een ordinaire ruzie. Kun je exclusief gebruik van dit zwart afdwingen?
Waar ik Vantablack zag
Het was in Kopenhagen. Ik bezocht een tentoonstelling en zag daar een afbeelding van een diepzwarte rechthoek op de muur. Zonder bordje ernaast.
Ik keek en liep door.
Maar mijn zus niet. Het museum wemelde van personen die Ask me op hun kleding hadden geprint. Dus vroeg ze aan zo iemand waar ze eigenlijk naar keek. De man in kwestie deed pardoes zijn arm in de rechthoek. De afbeelding bleek een gat van 2,5 meter in de muur. Alleen was dat gat niet te zien; het zwart had al het licht geabsorbeerd.
De absurditeit daarvan is goed te zien op onderstaand stukje aluminiumfolie. Het stuk dat zwart is geverfd, bevat ook overal vouwen. Maar die zie je dus niet. Het lijkt wel een slechte nabewerking in Photoshop:
De oorsprong van Vantablack
Vantablack is ontwikkeld door het Britse Surrey Nanosystems. In 2014 ontwikkelden zij het donkerste materiaal ter wereld, wat 99% licht absorbeert. Dat is bijvoorbeeld handig voor satellieten en telescopen. Hoe minder licht die reflecteren, hoe donkerder de ruimte blijft. Zo kunnen andere telescopen beter licht op te vangen van sterren.
De ruzie
Anish Kapoor wilde dat zwart gebruiken. Exclusief. En dat lukte: Surrey Nanosystems gaf hem als kunstenaar het exclusieve gebruiksrecht op Vantablack.
Daarvan was Stuart Semple niet gediend. Semple is óók een gevierd kunstenaar. Hij won de Turner Prize, dat is zowat de grootste kunstenaarsprijs die er bestaat. Als reactie op het zwartste zwart ontwikkelde hij the pinkest pink. Kun je gewoon bestellen in zijn website. Tenzij je Anish Kapoor bent, zo valt te lezen als je zo’n potje wil kopen:
Maar het lukte Kapoor toch om zo’n potje te bemachtigen. Op zijn Instagram plaatste hij een foto van zijn middelvinger gedoopt in het roze spul:
Een beetje kinderachtig is het wel. Extra leuk is het dan dat juist door deze actie de webwinkel van Semple werd overladen met orders. Weken achtereen moest er ‘s nachts worden doorgewerkt om alles de deur uit te krijgen.
Black 3.0
Semple kreeg de smaak te pakken en ontwikkelde zelf ook een heel zwarte zwart. Zijn Black 3.0 absorbeert 98 tot 99 procent van het licht, iets minder dan Vantablack dus. Maar je kunt het wel gewoon bij hem bestellen. En zo heeft de kunstenaarswereld zichzelf weer prima gecorrigeerd. Want dankzij Kapoor is het bijna zwartste zwart nu gewoon voor iedereen beschikbaar. Al was dat niet helemaal zijn bedoeling.
In het filmpje hieronder kun je de pinkest pink zien. Of eigenlijk niet, want de huidige schermen zijn daarvoor te beperkt. Maar het is toch leuk om te bekijken 🙂