Sommige makers hebben een rechtstreeks deurtje naar mijn creatieve brein. Christoph Niemann is zo iemand. Hij maakte onlangs een beeldessay over hoe hij AI gebruikt in zijn kunst. En waarom hij dat wel of soms juist niet inzet. Hieronder de highlights uit dat essay, plus een directe link er naar toe. Want zijn tekeningen zijn geweldig.
Creativiteit afdwingen
Ik ben om veel redenen fan van Niemann. Zijn gecombineerde tekeningen zijn – vind ik – briljant. Maar ook de wijze waarop hij zijn creativiteit afdwingt: iedere zondag zondert hij zich af met een vel papier en een alledaags object. Dat object moet – letterlijk – onderdeel worden van een tekening. Maar het mag daarin niet zijn oorspronkelijke functie vervullen. Dan krijg je dit:
Niemann doet in zijn beeldessay een boekje open over zijn strijd met AI in het maken van kunst. Daarin benoemt hij telkens dingen waarvan ik hartgrondig ja ga knikken. Hierbij mijn favoriete problemen met AI inzetten voor je kunst:
Probleem 1: Je weet als maker niet wat je wilt maken
ChatGPT werkt bij mij het best als ik aan de voorkant precies weet wat ik zoek. “Schrijf een bondige samenvatting van deze tekst, waarbij je de hoofdpunten in de tussenkopjes zet”.
Doet ‘ie perfect.
Maar waar ik naar op zoek ben in een fotoproject, dat weet ik zelf niet. Het is een doorlopende zoektocht naar mijn fliebertjes. En dat is bepaald geen lineair proces. Het is zoeken, proberen, stoppen, iets anders proberen. Het is een boek lezen, voor dit blog schrijven, een gesprek met een vriend, een flard uit een serie horen. En dan ineens vliegt de juiste stap zo mijn hoofd in. Althans, zo voelt het.
Probleem 2: Er zit niemand aan de andere kant
De essentie van kunst is dat er iemand aan de andere kant zit. Iemand die iets wil uiten. Iemand die haar naam verbindt aan waar je naar kijkt. Of wat je leest. Iemand die erover heeft nagedacht, gewikt en gewogen. Iemand die haar eigen emoties erin heeft zitten. Iemand die doorging waar iemand anders al lang was gestopt.
AI maakt ook dingen. Maar niet vanuit een emotie, niet vanuit een belang, een behoefte of de wens om zich te uiten. En daarmee voelt het voor mij hol, leeg. Er is geen afbreukrisico.
Probleem 3: het gaat niet om het behalen van de finish
De beste reden (voor mij als maker) waarom AI niet als kunst voelt, is vanwege de focus op het doel, het eindproduct.
Niemann vergelijkt het automatiseren van kunst met het automatiseren van je leven. Zodat je in één rechte lijn bij de finish – je dood – aankomt.
Dat klinkt belachelijk, want mijn leven draait om alles wat ik doe in de tussentijd.
En zo is het ook met kunst, of met dingen maken. Het gaat helemaal niet om de uiteindelijke vorm. Het doel is (voor mij) niet een expositie. Nee, het gaat mij om het maakproces, de dwarsverbanden en de verkeerde afslagen die tot onverwachte dingen leiden.
Het gaat, kortom, om wat er zich afspeelt in mijn hoofd. En hoe ik dat weet te vertalen naar de wereld om me heen. AI kan daarbij een hulpmiddel zijn, maar nooit 100% vervangen.
Zelf zijn beeldessay bekijken? Dat kan hier. Van harte aanbevolen. Daarin lees je ook over de wijze waarop hij AI wél gebruikt voor zijn kunst. Die mag de saaie klusjes voor hem oplossen. Een beetje zoals ik ooit schreef dat AI van mij lekker de afwas mag doen.
Meer lezen over Christoph Niemann? Duik dan eens in zijn Abstract-o-meter hieronder. Vet cool.
P.S. De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door AI 🙂