Ik heb mijn eerste after-lockdown expositie alweer bezocht. En niet alleen dat, ik sprak ook met de fotograaf zelf. In 2016 nam ik deel aan een cursus Stedelijk Landschap bij SKVR, waar Sander docent was. Tijdens een les vertelde hij over het project waar hij aan werkte. Het startpunt daarvoor was een lastminute vakantie naar Kreta, 10 jaar geleden. Maar het seizoen was al voorbij en de badplaats bleek uitgestorven.
Wat overbleef waren dichtgetimmerde hotels, verlaten straten en ingepakte bouwwerken. Het oord was even ontdaan van de eigenlijke functie. En waar een ander spreekt van een mislukte vakantie, was dit voor Sander het startpunt van vele vakanties waarbij hij hoopte dat hij er ‘op het juiste moment’ zou zijn. En dat was als de toeristen nét waren vertrokken of bijna zouden terugkeren.
Ik sprak hem net voor zijn boeklancering en de opening van zijn tentoonstelling Hibernation bij OMI in Rotterdam.
Hoe zorg je voor een coherente serie?
Uit het verhaal van Sander begrijp ik dat dat bij hem organisch gebeurt. Een voorbeeld: aanvankelijk fotografeerde hij alleen overdag. Maar omdat er ‘s avonds in een verlaten badplaats weinig vertier is te vinden, trok hij er maar weer op uit met zijn camera om alvast locaties te spotten voor de volgende dag.
Wat bleek: die donkere foto voegden iets toe aan de serie. En dus werd die avondwandeling onderdeel van zijn routine. Die routine is overigens behoorlijk rigoureus: Sander wandelt de héle badplaats door. En om zeker te weten dat hij geen straatje vergeet, markeert hij de reeds bewandelde straten op een stadskaart.
Nog een voorbeeld: op alle foto’s is het mooi weer. Daarvoor kiest hij bewust: een verlaten badplaats in druilerig weer vind iedereen een triest aangezicht. Maar door te kiezen voor een blauwe lucht, lijkt het alsof de toeristen zo de hoek om komen lopen. De foto schuurt meer, er klopt iets niet. Dit soort constateringen vallen gaandeweg op z’n plek, in die 10 jaar. En zodra je dat ziet, pas je je ‘regels’ aan en fotografeer je dus alleen nog bij mooi weer.
Wanneer is een beeld geslaagd?
Het is een vraag die iedere fotograaf weer anders beantwoordt: wanneer is een beeld voor jou geslaagd? Meestal komt er dan een lang verhaal (in ieder geval bij mij), maar bij Sander niet. Voor hem moeten de 5 w’s ontbreken. Die term komt uit de journalistiek en verwijst naar de vijf vragen die een journalist moet beantwoorden:
Wie?
Wat?
Waar?
Waarom?
Wanneer?
De foto’s die Sander maakt, geven geen antwoord op die vragen. Probeer het zelf maar bij de foto hieronder:
Hibernation is dan ook geen journalistiek verslag van hoe badplaatsen eruit zien in de winter. Sander wil middels zijn beelden geen mening verkondigen, maar juist een discussie aanwakkeren. Of zoals hij het zelf noemt: ‘een kampvuurtje starten’.
Over het boek
Dat kampvuurtje wakkert ook al in het bijbehorende boek. Daarin vind je – naast de beelden – ook een tekst over de opkomst en ondergang van het massatoerisme. En dat zet je aan het denken. Nu weet ik bijvoorbeeld dat er zes stadia zijn die een populaire badplaats meestal doormaakt. Eindigend in verval, en heel soms in ‘rejuvenation’.
Expositie bezoeken
Je kunt zelf een kijkje nemen bij OMI, daar is de expositie te zien van t/m 11 juli. Het leuke aan de expositie is – vind ik – dat er werk hangt dat niet in het boek is te zien. Daarnaast zie je niet alleen foto’s, maar heeft hij ook installaties gemaakt die weer lijken op de vervreemdende bouwwerken in de foto’s zelf.
Het boek en de tentoonstelling zijn mede tot stand gekomen door een crowdfundingsactie op het platform Voordekunst. Daarvoor maakte hij ook een video waarin hij zelf vertelt over Hibernation: