Selfies. Jij maakt ze ook, maar dan natuurlijk niet serieus. Gewoon voor de lol. Anderen slaan door, jij niet. Ik dook in het selfie-fenomeen en stuitte zelfs op wetenschappelijk onderzoek: selfies kunnen dodelijk zijn. Hoeveel selfies staan er eigenlijk in jouw telefoon?
Wat is een selfie?
Allereerst, wat is een selfie? Zonder afgebakende definitie zijn we immers nergens.
Een selfie is een foto die je van jezelf hebt gemaakt.
Een selfie is dus geen foto van jou die door iemand anders is gemaakt. Bij een selfie beslis jij namelijk over het eindresultaat. En dus kun je eindeloos je imago oppoetsen. Jij bent echt niet de enige die pas na poging 13 een geslaagd plaatje van zichzelf heeft. De andere 12 verwijder je. Want een selfie die niet past bij wie je wil zijn, publiceer je niet.
Selfies liegen behoorlijk de waarheid: ze laten jou zien, maar wel sterk gecensureerd. Je blik is dan meestal ook zeer geënsceneerd. En zelfbewust. Er zijn maar weinig mensen die er – vind ik – knapper uitzien op zo’n selfie.
© Kronkeling | Selfie
De selfieparadox
Ik heb er weinig mee op, met selfies. En jij waarschijnlijk ook. Mensen die veel selfies maken zijn aandachtsgeil, oppervlakkig en narcistisch. Echter, wanneer je mij vraagt of ik dit ook allemaal van mijn eigen selfies vind, zeg ik nee. En dat is dus precies de vinding uit een recent wetenschappelijk onderzoek (hier in te zien). In een beetje onderzoek krijgt zo’n vinding natuurlijk een naampje. Dus nu hebben we te dealen met: de selfie-paradox.
Deze paradox is een treffend voorbeeld van één van de eerste principes die ik leerde bij mijn studie psychologie:
We beoordelen anderen op gedrag en onszelf op intentie.
De verklaring is simpel: we wéten gewoonweg niet wat de intentie van de ander was, en wel van die van onszelf. Als jij poseert wéét je dat je dat niet serieus doet. Maar een ander…
© Kronkeling | Selfie
Selfies zijn dodelijk
Van een selfie maken kun trouwens ook doodgaan, zo concludeert de U.S. National Library of Medicine (zie hier de officiële paper). Op basis van een zoektocht binnen talloze nieuwsbronnen, bleek dat in zes jaar tijd tenminste 259 mensen zijn overleden als gevolg van het maken van een selfie. Het grootste gedeelte daarvan stierf een verdrinkingsdood. Op de tweede plaats gaat het om vervoersongevallen (zoals mensen die zichzelf fotograferen voor aanstormende treinen). Pas op plek drie staan mensen die van een klif zijn gevallen voor het perfecte plaatje. Driekwart van de doden is man, en 85% valt in de leeftijdscategorie 10-30 jaar.
Het daadwerkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger omdat lang niet alle nieuwsbronnen zijn meegenomen in dit onderzoek. Bovendien komen niet alle selfie-gerelateerde doden in het nieuws.
Risicozoekers
Ligt het nu echt aan de selfie, al die doden? Of zijn dit jongeren die bovenmatig veel risico nemen en wellicht in een selfie-loos tijdperk op een andere wijze aan een ongelukkig einde waren gekomen? Kortom, was er nu echt een causaal verband, of is er sprake van een correlationeel verband? Er worden per dag miljoenen selfies genomen. Dan kan het niet anders dan dat een aantal mensen daarbij overlijdt – puur statistisch gezien. 259 mensen in 6 jaar tijd vind ik geen reden tot massahysterie. Onnadenkende acties en het chronisch onderschatten van risico’s bij jonge mensen – dat is niks nieuws. Er is alleen een nieuw medium voor om dat zichtbaar te maken.
No Selfie Zone
De wetenschappers zien het wél als een teken aan de wand. En dus moet er actie worden ondernomen. Als oplossing stellen zij voor om een No Selfie Zone bord te plaatsen op gevaarlijke plekken, iets wat inmiddels al wordt toegepast in de Indiase stad Mumbai.
Zo’n bord komt mij voor als de perfecte uitnodiging voor adrenaline junkies.
Het lijkt me een stuk effectiever als er boetes komen voor gevaarlijke selfies. De daders geven immers zelf het bewijsmateriaal vrij dus met een beetje speurwerk op Facebook en Instagram, kom je een heel eind. En als de adrenaline junkie zijn waaghalsactie niet kan delen valt wellicht een deel van de aantrekkingskracht weg. Want niet kunnen delen, betekent geen podium, en zonder podium geen waaghals.
Ook selfies, maar dan net na een zelfmoordpoging
De selfies van Laura Hospes zijn andersom gevaarlijk. Want vlak ervóór stond ze op het punt zichzelf van het leven te beroven. Ze deed het niet, maar maakte vervolgens wel selfies.
Hospes fotografeert dus ook zichzelf, maar mooi is het niet wat we zien. Haar portretfoto’s uit de serie UCP (Universitair Centrum voor Psychiatrie) zijn gemaakt in een psychiatrische inrichting in Groningen. Daar zat ze wegens een zelfmoordpoging, een depressie en eetstoornis. Lees hier het artikel dat ik daarover schreef.
Hospes is de tegenhanger van de selfie-beeldenstroom die onze maatschappij verdrinkt in een vals soort gelukkig zijn. We lachen een gemaakte glimlach en stralen op commando. Hospes niet.
© Laura Hospes
Naschrift: ik heb even getwijfeld, maar vond het toch over het randje (pun intended) om hier selfies te plaatsen van de selfie-waaghalzen waar ik over schrijf. In plaats daarvan een paar van mijn eigen selfies, zonder gevaar voor eigen leven gemaakt.