Er is één ding dat ik steevast mis als ik in het buitenland ben: een koekje bij de koffie. Wáár is mijn koekje gebleven?! denk ik dan. Het is een Nederlands gebruik waar ik niet zonder kan. Nynke Brandsma maakte er haar project van: wat voor koekje krijg je in Amsterdam bij de koffie?
Brandsma is – denk ik – ook gek op koekjes: ze struinde Amsterdam af en nam plaats in ruim 500 koffietentjes. Ze bestelde telkens een kop koffie en aanschouwde wat ze erbij kreeg. Een derde van alle kopjes koffie die ze dronk, werd zonder koekje geserveerd. Dat is een kwalijke zaak als je het mij vraagt.
Typologie
Brandsma koos een typologische vorm voor haar project: ze fotografeerde alle koekjes op exact dezelfde wijze: liggend op geschept papier, met daarop in potlood de plaats van consumptie geschreven. Je ziet in één oogopslag of het koekje ambachtelijk is, of met een (vaak bekende) verpakking komt.
Zo gewoon dat niemand het opmerkt
Het zijn de gewone dingen – zoals zo’n koekje – die lastig op te merken. Ze zijn er gewoon. Totdat ik plaatsneem in een hippe koffietent, een kunstige cappuccino krijg geserveerd en ik me verbolgen afvraag waar mijn koekje is gebleven. Kan iemand mij vertellen waarom deze tenten afzien van dit gebruik? Gelukkig krijgen ook deze taveernes een plek in het werk van Brandsma: middels een leeg papiertje weet je meteen: daar krijg je dus geen koekje.
En voor wie dat nog wat preciezer wil weten, de onderzoeksresultaten van Brandsma vind je terug op deze kaart: geen koekje, een verpakt koekje of – het summum wat mij betreft – een onverpakt koekje. Meestal huisgemaakt. Of anders vers van de bakker. Lekker hoor.
Alledaagsheid op een foto
Bij ieder onderwerp waar ik over schrijf, ga ik na of ik er zelf foto’s van heb gemaakt. En verdorie, dat is hier dus niet het geval. Terwijl ik toch ook duizenden koekjes heb gegeten. Eerst als kind – want als ouder sta je nu eenmaal noodgedwongen je koekje af. Enfin, weer een voorbeeld van zoiets alledaags, dat ik het niet vastleg. Misschien maar eens fotograferen voor mijn fotoserie van alledag die ik maart dit jaar ben gestart.
P.S. Zin in een ander soort typologie: ooit schreef ik over een fotoserie van het McDonalds logo langs de snelweg. Of deze over schoolborden vol met krijt.