Ik heb 5 minuten onafgebroken naar dit beeld gestaard en nog steeds snap ik het niet. De aanvankelijk driedimensionale situatie (man springt over water) is door Cartier-Bresson vertaald naar een tweedimensionaal beeld, so far so good. Maar daarna hebben Cortis & Sonderegger dat beeld nagebouwd in een 3d miniatuur en dáár weer een foto van gemaakt. Hoe dan?! Ik zie het beeld, maar ik zíe het niet.
Miniatuur
In april 2016 schreef ik al over Cortis & Sonderegger, het duo dat iconische foto’s in miniatuur namaakt – nabouwt – om het daarna wederom te fotograferen. Maar wel van een afstandje, zodat je kunt zien dat je voor de gek wordt gehouden. Enfin, dat artikel vind je hier.
Sinds ik dat artikel schreef zijn er een aantal iconische foto’s bijgekomen die qua kwaliteit een behoorlijke step up zijn. En daarom schrijf ik er nu dus nog een keer over.
Eerst maar eens de foto die ik niet snap in vol ornaat:
© Cortis & Sonderegger | Courtesy of East Wing, Dubai
En voor wie de originele foto van Henri Cartier Bresson nog nooit eerder heeft gezien en graag even wil vergelijken:
© Henri Cartier-Bresson | Courtesy of Magnum
Geen beslissend moment meer
De foto is het meest bekendste (en dus iconisch) beeld dat Cartier-Bresson maakte, als meester van het beslissende moment. Merk ook de beeldrijm op met de affiche op de muur linksachter. Het is een geometrisch spel mét verhaal, dat is waar je het werk van Cartier-Bresson aan kunt herkennen.
Het belissende moment dat de originele foto zo bijzonder maakt, is in de foto van Cortis & Sonderegger niet meer interessant. Je weet namelijk dat dit moment helemaal niet beslissend was voor hen. Alles is uitgedacht, voor ieder dingetje uit de oorspronkelijke foto vonden ze een equivalent in hout, katoenwol, kiezels en vijlen.
Je kijkt veel beter
Ik heb nog nooit zo grondig naar die klassieke foto van Henri-Cartier Bresson gekeken. Pas toen ik wist dat het beeld tot in detail is nagemaakt, zag ik ineens álles – ieder cirkeltje, lijntje en hoekje. Kortom, ik zag de compositie van het beeld. Daarnaast probeerde ik te achterhalen met welke materialen Cortis & Sonderegger werkten. Want daar laten ze voldoende hints voor achter op de uiteindelijk foto.
Een ander icoon dat Cortis & Sonderegger recentelijk hebben nagemaakt, is het beeld van de vallende soldaat, gemaakt door Robert Capa:
© Cortis & Sonderegger | Courtesy of East Wing, Dubai
En hier het originele beeld:
© Robert Capa | Courtesy of Magnum
Tussen feit en fictie
Het is ironisch dat er over de originele foto van Robert Capa al zoveel discussie over de echtheid ervan bestaat. Zien we hier het moment van overlijden van een soldaat in de Spaanse burgeroorlog, of is deze foto in scène gezet? Cortis & Sonderegger spelen eveneens met feit en fictie. Wat zien we, en wat nemen we feilloos voor waar aan?
Als ze hun miniatuur zónder de omgeving van hun studio hadden gefotografeerd, hadden wij het verschil niet gezien. En zo gaat het vaak bij foto’s. We zien niet alles wat de fotograaf zag. Je mist (soms essentiële) context. Het flintertje waarheid dat we krijgen aangereikt, nemen we aan als zoete koek.
In de prullenbak
Maar wat gebeurt er met bovenstaande stellages ná het maken van de foto? De miniaturen waar ze weken – en soms maanden aan hebben gewerkt? Die gaan dus pardoes de prullenbak in, want er moet plaats worden gemaakt voor een nieuw icoon. Poehee. Gelukkig hebben ze hun wél geslaagde foto’s verzameld in een mooi fotoboek.
Hieronder nogmaals mijn eerdere artikel over het werk van Cortis & Sonderegger.
Hetzelfde maar dan met kleuren
We moeten beter leren kijken, vinden Cortis & Sonderegger. Enfin, je begrijpt waarom ik fan van hun werk ben. Overigens doet fotograaf Georges Rousse in zekere zin hetzelfde maar dan met kleuren en vormen. Ook hij bouwt (of eigenlijk: verft) ingenieuze stellages waardoor we denken naar een perfecte cirkel te kijken, maar dat alleen maar zo is vanuit één specifiek standpunt: