Het zou een beeldig familieportret zijn. Een piekfijn echtpaar wandelt in de zon. Met twee kinderen – nee apen – op hun arm. Aangekleed en wel.
Straatfotografen worden gedreven door de wetenschap dat op ieder moment in de wereld unieke situaties perfect samenvallen. Zonder acteurs, openvallende gordijnen of voorbedachte rade. Die momenten zijn schaars en je dient exact op het juiste moment en vanuit de juiste hoek aanwezig te zijn. Mét je camera. Bij juist dit maffe moment was Garry Winogrand aanwezig.
Gary Winogrand maakt ‘open’ foto’s
De zon verlicht alle vier de ‘gezichten’. Beide apen kijken naar links, het echtpaar naar rechts. Je kunt bijna een perfecte rechthoek tekenen die de hoofden met elkaar verbindt. Beide aapjes houden het revers van hun menselijke drager vast.
Rechtsonder zien we een klein jongetje. Zijn kleine handje wordt omvat door de grote witte hand van zijn vader. Er valt er een flinke schaduw op de man. Is dit de schaduw van Winogrand? Niemand in de foto lijkt deze situatie opvallend te vinden. Een jong stel met aapjes op de arm, niks aan de hand, dat zien we dagelijks. Alleen de jongen helemaal rechts kijkt naar het echtpaar, of misschien wel naar de fotograaf. De kijker wordt niet bevestigd in zijn mening dat hetgeen hij ziet, afwijkt. Dus ga je redenen bedenken waarom dit echtpaar daar met die apen wandelt. We zien een drukke omgeving, paden omlijnd door lage hekjes. Een dierentuin? Hebben ze betaald om even met die apen rond te mogen lopen? Dit betreft duidelijk een foto met een open einde. Je kunt her en der wat onderbouwing vinden voor je vermoedens, maar helemaal zeker weten doe je het niet.
De verklaring dankzij een ‘gesloten’ foto
Er is nog een foto van deze scène, gemaakt door Tod Papageorge, een collega-fotograaf waarmee Winogrand geregeld op stap ging. Links in het beeld zien we nu Winogrand zelf, lachend naar het echtpaar. Hij houdt zijn camera en een sigaret vast. Hij heeft vermoedelijk net de bewuste foto hierboven gemaakt.
De sterke schaduw op het jasje van de man is hier een stuk softer, maar nog wel aanwezig. De foto is van voor tot achter scherp. Er zit geen spanning in.
De foto is duidelijk gesloten: het is een registratie van wat er gebeurt. De kijker wordt nu wél bevestigd in wat hij ziet: dat het echtpaar die apen vasthoudt vind iemand in de foto ook afwijkend, namelijk de fotograaf links. Hij kijkt lachend naar de aap, staat met zijn camera in de aanslag. En de man in pak lacht weer naar het aapje op de arm van zijn vrouw. Een lach die lijkt te erkennen dat dit een toch wat rare situatie is. Tenslotte blijkt het inderdaad een dierentuin te zijn, getuige de hekwerken aan de linkerkant. Niks bijzonders, doorlopen mensen.
Meer (dieren)werk zien van Winogrand? Dat kan, hier schreef ik over de fotoserie die hij (ookal) maakte in een dierentuin.